آنچه میخوانید سخنرانی امام موسی صدر است به مناسبت روز کارگر در سازمان کارگری جوانان مسیحی در تاریخ اول می ۱۹۶۹:
بسم الله الرحمن الرحیم
موضع دین در برابر کارگر در حمایت مادی دین از کارگر و انواع تکریم از او خلاصه میشود.
الف: حمایت مادی
حمایت مادی دین را در موارد زیر میبینیم:
دین کار را عاملی متمایز در عوامل سه گانه تولید، یعنی کار و ابزار و سرمایه میشمارد. در آموزههای دین این تمایز بدین شکل است:
1- تحریم ربا: ربا یعنی سود ثابت برای سرمایه، چه در حالت سوددهی و چه در ضرر. دین بدون هیچ استثنایی ربا را مطلقاً حرام کرده است.
2- هنگامی که سرمایه و کار با هم شریک میشوند، سرمایه باید در سود شریک شود و نمیتواند مصون از ضرر باشد. در فقه اسلامی در قرارداد مضاربه بر مصونیت کار از ضرر تأکید شده است، و ضرر را تنها متوجه سرمایه میداند.
3- ابزار را نمیتوان در سود شریک کرد. (ابزار جدید همچون کارخانه و ابزار قدیمی مثل گاو و وسایل شخم زنی و غیره) تنها میتوان اجرتی به صورت ثابت بدان اختصاص داد.
4- کارگر میتواند به نسبت معینی در سود شریک شود و یا اینکه مزد ثابتی داشته باشد.
از این موارد میتوان نتیجه گرفت که کار سه امتیاز نسبت به ابزار و سرمایه دارد؛ شرکت در سود، مصون بودن از ضرر و امکان داشتن اجرت ثابت. در حالی که سرمایه فقط از امتیاز اول بهره میگیرد و میتواند به نسبت معینی در سود شریک شود. سرمایه نمیتواند مصون از ضرر باشد. همچنین نمیتواند سود ثابتی داشته باشد، چون رباست. ابزار نیز فقط امتیاز سوم را دارد، یعنی فقط میتواند اجرت ثابت داشته باشد.
برای اینکه از ضعف کارگر برای مجبور کردنش به دستمزد اندک، سوء استفاده نشود، دین موضع سختگیرانه و قاطعی دارد، و محرومیت کارگر از مزد خود را به طور بینظیری حرام میداند. دین توافق کارگر با سرمایهگذار را به خودشان واگذار کرده است، تا با رعایت عدالت، زمینهای برای انتخاب بهترین راهحلها و عادلانهترین دستمزد فراهم شود.
منبع: یاران صدربسم الله الرحمن الرحیم
موضع دین در برابر کارگر در حمایت مادی دین از کارگر و انواع تکریم از او خلاصه میشود.
الف: حمایت مادی
حمایت مادی دین را در موارد زیر میبینیم:
دین کار را عاملی متمایز در عوامل سه گانه تولید، یعنی کار و ابزار و سرمایه میشمارد. در آموزههای دین این تمایز بدین شکل است:
1- تحریم ربا: ربا یعنی سود ثابت برای سرمایه، چه در حالت سوددهی و چه در ضرر. دین بدون هیچ استثنایی ربا را مطلقاً حرام کرده است.
2- هنگامی که سرمایه و کار با هم شریک میشوند، سرمایه باید در سود شریک شود و نمیتواند مصون از ضرر باشد. در فقه اسلامی در قرارداد مضاربه بر مصونیت کار از ضرر تأکید شده است، و ضرر را تنها متوجه سرمایه میداند.
3- ابزار را نمیتوان در سود شریک کرد. (ابزار جدید همچون کارخانه و ابزار قدیمی مثل گاو و وسایل شخم زنی و غیره) تنها میتوان اجرتی به صورت ثابت بدان اختصاص داد.
4- کارگر میتواند به نسبت معینی در سود شریک شود و یا اینکه مزد ثابتی داشته باشد.
از این موارد میتوان نتیجه گرفت که کار سه امتیاز نسبت به ابزار و سرمایه دارد؛ شرکت در سود، مصون بودن از ضرر و امکان داشتن اجرت ثابت. در حالی که سرمایه فقط از امتیاز اول بهره میگیرد و میتواند به نسبت معینی در سود شریک شود. سرمایه نمیتواند مصون از ضرر باشد. همچنین نمیتواند سود ثابتی داشته باشد، چون رباست. ابزار نیز فقط امتیاز سوم را دارد، یعنی فقط میتواند اجرت ثابت داشته باشد.
برای اینکه از ضعف کارگر برای مجبور کردنش به دستمزد اندک، سوء استفاده نشود، دین موضع سختگیرانه و قاطعی دارد، و محرومیت کارگر از مزد خود را به طور بینظیری حرام میداند. دین توافق کارگر با سرمایهگذار را به خودشان واگذار کرده است، تا با رعایت عدالت، زمینهای برای انتخاب بهترین راهحلها و عادلانهترین دستمزد فراهم شود.