در آمد: صدا و سیما به دلیل داشتن مخاطب بسیار زیاد همواره کانون توجه تمام اقشار مختلف جامعه بوده است. بی شک هیچ رسانه ایی همچون تلویزیون در ایران مخاطب ندارد. بنابراین کوچک ترین خطای این واحد بزرگ، در عرض چند ثانیه در تمام رسانه های گروهی خارجی و داخلی بازتاب می یابد. برای درک قدرت این رسانه بسیار بزرگ فقط کافی است یک لحظه زمان تبلیغات ریاست جمهوری دهم را به یاد بیاوریم. زمانی که مناظرات انجام نشده بود و حتا فیلم های تبلیغاتی کاندیداها نیز پخش نشده بود. شور انتخابات در مردم خیلی پایین بود. یکباره پس از پخش این برنامه ها توسط تلویزیون، جنب و جوش انتخاباتی در کشور تا آخرین درجه ی خود بالا رفت. گرچه شاید شما بگویید اینها ربطی به تلویزیون ندارد اما همه ی اینها با مدیریت تلویزیون انجام شد.
اینها یکی از قدرتهای تاثیر گذاری صدا و سیما در ایران است. اما پرسش اینجا است: آیا این پایدار است؟
کسانی هم که مخالف انتقاد از صدا وسیما هستند امیدوارم ولایت پذیر هم باشند یعنی سخنان حضرت مقام معظم رهبری برای آنها حجت باشد. حضرت آقا در جمع نخبگان در آبان 88 فرمودند: اين را هم شما خيال نكنيد كه حالا بنده چون رئيس صدا و سيما را انتخاب ميكنم، همه‌ى برنامه‌هاى صدا و سيما را مى‌آورند، دانه دانه بنده نگاه كنم، امضاء كنم. نخير، از خيلى از برنامه‌هاى صدا و سيما بنده راضى هم نيستم؛ از جمله، از همين من راضى نبودم كه از سه ماه قبل از انتخابات - انتخابات بيست و دوم خرداد بود - از ماه اسفند، بلكه زودتر از اسفند، بعضى از سفرهاى تبليغاتى و حرفهائى كه زده شد و تظاهراتى كه ميشد و مجادلاتى كه انجام ميگرفت، از تلويزيون پخش شود، كه متأسفانه تو تلويزيون پخش شد
متاسفانه صدا و سیما قدرت تشخیص روزهای شادی و جشن را روزهای مهم عزاداری و سوگواری از دست داده است و از این نگاه دچار یک بحران اساسی شده است. در چند جشن بزرگ گذشته(از عید فطر تا عید قربان) صدا و سیما فقط برنامه های تکرای 60 تا80 سال پیش را پخش کرد. از کمدی ها آقای چالز چاپلین گرفته تا برادران ماکس و لورل و هاردی. آنقدر در این 3 ماه برنامه های این مرحومان را پخش کردند که بیشتر مردم آنها را از بر شده اند. مثلا کمدی عصر جدید مرحوم چالز چاپلین آخرین کمدی او در دنیای کمدی صامت بود و نقدی بود بر تسلط ماشین بر انسان.
اینها فقط یک نمونه می باشد. نمونه ایی که زنگ خطر را به صدا در آورده است. اما این زنگ خطر چه می گوید؟
این زنگ خطر می گوید:
1-: وقتی تلویزیون برنامه های مناسب با آن روز ندارد. یعنی فرار مخاطب، خشم مخاطب، خستگی در جامعه و... .
2-: وقتی که مخاطب از برنامه های تلویزیون فرار کند باید از جای دیگر نیاز خود را از منبعی دیگری تامین کند. آن منبع، جز رسانه های بیگانه نمی باشد. رسانه هایی که با فرهنگ ما، سیاست دینی ما و ... سازگار نیستند. و چه بسا تعداد زیادی از آن رسانه ها دشمن قسم خورده جمهوری اسلامی باشند که البته هستند.
3-: وقتی جوان ایرانی فرهنگ و هویت ایرانی خود را تحت تاثیر این عوامل فراموش کند چه کسی پاسخگو می باشد؟ آیا معاونت های مختلف صدا و سیما تا کنون بدین اندیشیده اند که فرهنگ و اندیشه ی ایرانی متاثر تام از رسانه های بیگانه شود چگونه می خواهد آب از جوی رفته را به جوی بازگردانند؟ در اینجا سخن کوتاه می کنیم و به چند بیان چند مشکل و راه حل می پردازیم.
اگر شما سری به نظر سنجی سیما بزنید حداکثر تعداد افراد شرکت کننده در نظر سنجی ها از 10 هزار نفر بالاتر نمی رود این در حالی است که صدا سیما مخاطب چند 10 میلیونی دارد مشکل از کجا هست آیا این بیان این نیست که برنامه ها جذاب نیستند. شاید شما بگویید تعداد کاربران اینترنت کم است اما اگر فقط 10 درصد کاربران اینترنتی در نظر سنجی ها شرکت کنند باید 2 میلیون نفر در این نظر سنجی ها شرکت کنند. و حتا سایتهایی چون تابناک در هر نظر سنجی حداقل 80 هزار نفر شرکت می کنند.
سریالها و فیلم های ساخته شده بار معنایی ندارند و با زندگی متوسط جامعه سازگار نیست. مثلا شما یک زندگی مجلل را می بینید. از نگاه آموزشی غالب سریالها و فیلمها ضد فرهنگ هستند برای نمونه می توان گفت: شام یک خانواده در تلویزیون حتما پلو با مرغ یا قرمه سبزی و یا غذاهای سنگین هست در حالی صبحانه ی این خانواده یا اصلا بدلیل تاخیر در رفتن به سر کار یا مدرسه نمی خورند یا فقط یک لقمه می خورند. در حالی که پزشکان و روایات دینی برعکس اینرا می گویند. حتا شما در فیلمها می بینید که در هنگام رانندگی با تلفن همراه صحبت می کنند این در حالی است که پلیس راهنمایی و رانندگی تلاش برای جلوگیری از این کار هست. در کل موضوع سریالها جوان پسند نیستند و بیان مشکلات جوانان و بطبع آن راه حل آنها را بیان نمی کنند.
راه کارها:
سفارشی دلسوزانه به صدا وسیما
چند روز دیگر ماه محرم می آید. فضای جامعه در این روزها فضای بسیار معنوی می باشد. شاید بتوان گفت هیچ ماهی مهم ترا ز محرم و صفر نباشد. چه زیبا فرمودند حضرت امام این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است. با این سخن می توان در یافت که اگر عاشورا نبود ماه مبارک رمضان هم نبود و ماه رمضانی کاملا تحریف شده ما داشتیم. بهر حال انتظار این است که پیشا پیش صدا و سیما خود را آماده این دو ماه مهم کرده باشد و خلاف چند ماه گذشته برنامه های مرتبط و مفیدی را به بینندگان ارائه کند.
از این دو بگذریم. روزهای نوروز در راه است روزهایی بس حساس برای صدا و سیما. امیدوارم معاونتهای مختلف این غول بزرگ تا کنون دست به کار شده باشند و در حال تهیه ی برنامه ها بسیار عالی برای روزهای جشن نوروز باشند. از فیلمهای سینمایی درجه یک گرفته تا برنامه های فرهنگی، ورزشی و حتا گروه دانش چهارم سیما نیز برنامه های در سطح بالا هدیه به جامعه نماید.
به شخصه این را عرض می کنم دوست ندارم ببینم نوروز تمام شده و تلویزیون فارسی بی بی سی برنده این روزها شده باشد. در اصل بی بی سی برنده جنگ رسانه ایی نشده است بلکه برنده ی جنگ نرم شده است و صداو سیما باید بیدار شود و صد البته دست به کار... .
